Uit deze berichten wordt duidelijk dat zowel de media als astronomen zich nog nooit hebben verdiept in de astrologie. Astrologen weten namelijk al sinds de ontdekking van de Griekse astronoom Hipparchus in de tweede eeuw voor Christus, dat de positie van de sterren ten opzichte van de lenteequinox verschuift en werken daarom al meer dan 2000 jaar niet meer met de ‘sterrenbeelden’ als meetlat. 

De namen van de twaalf tekens van de dierenriem zijn afgeleid van de echte ‘sterrenbeelden’ die daar duizenden jaren geleden stonden, maar de tekens zijn niet de sterrenbeelden zelf. Vandaag de dag gebruiken westerse astrologen een meetlat waarin de echte ‘sterrenbeelden’ geen rol meer spelen. 

Om te snappen hoe dit zit zal ik hieronder uitleggen wat de tekens van de dierenriem echt zijn, hoe er vroeger door astrologen werd gemeten en hoe we nu meten. Maar ik ga beginnen om je uit te leggen wat een horoscooptekening eigenlijk is. 

De horoscooptekening

Op het moment dat jij geboren werd stonden de Zon, de Maan en de acht planeten op een bepaalde positie aan de hemel. De posities die zij aannamen kunnen we weergeven in een horoscooptekening. Een horoscooptekening is dus niets anders dan een kaart van de hemel op het moment dat jij geboren bent. De geboortedatum, -tijd en -plaats worden gebruikt om de positie van de Zon, de Maan en de planeten te berekenen en te bepalen hoe zij in verschillende tekens en huizen vallen. 

Omdat iedere planeet met zijn eigen snelheid en in zijn eigen baan door de kosmos beweegt, zijn de combinaties die gevormd kunnen worden bijna oneindig. Dit betekent dat toen jij geboren werd, de planeten in een bepaalde positie ten opzichte van elkaar stonden en dat deze exacte opstelling niet herhaald wordt de komende 4.320.000 jaar. De komende 4.320.000 jaar zal er dus niet een persoon zijn die precies dezelfde horoscooptekening heeft als jij. Jouw persoonlijke horoscooptekening is dus uniek (tenzij er iemand op exact dezelfde locatie, op hetzelfde tijdstip op dezelfde dag is geboren).

Op de horoscooptekening staat de Aarde altijd centraal. Astrologen weten uiteraard dat de Aarde om de Zon heen draait en de Zon niet om de Aarde, maar we kijken vanaf de Aarde naar de hemel en daarom wordt de Aarde in het midden van de horoscooptekening geplaatst. 

De oude manier van meten 

De astrologie die we nu kennen is duizenden jaren terug ontstaan in het oude Babylonië. Een gebied dat we nu kennen als Irak. De Babyloniërs waren het eerste volk dat zich bezighield met wiskunde, natuurkunde en sterrenkunde. 

De Babyloniërs ontdekten dat sterren nagenoeg stil staan en dat de planeten door de kosmos reizen. Zij dachten te zien dat ze om de Aarde heen bewogen, maar inmiddels weten we dat planeten net als de Aarde om de Zon reizen. De Babyloniërs observeerden de sterren en de planeten en lazen voortekenen af die ze vooral gebruikten om het weer, maar ook om politieke gebeurtenissen te voorspellen. 

Toen ze duizenden jaren geleden begonnen met het noteren van de posities van de Zon, de Maan en de planeten, hebben ze als meetlat aan de hemel de daar aanwezige sterrengroeperingen genomen. Dat betekent dat ze naar de hemel keken en bepaalde sterren als het ware gebundeld hebben en deze een naam hebben gegeven. Ze maakten dus van groepjes sterren een ‘beeld’. Bijna iedereen kent bijvoorbeeld wel het ‘sterrenbeeld’ de Grote Beer. Zo ontstonden dus ook de ‘sterrenbeelden’ die nu iedereen kent, van Ram tot en met Vissen. 

In het oude Babylonië werd op kleitabletten genoteerd wanneer een bepaalde planeet tussen een bepaald ‘sterrenbeeld’ stond en wat er dan op aarde gebeurde. Stond Mars bijvoorbeeld tussen het ‘sterrenbeeld’ Ram dan was er oorlog en wanneer Venus tussen de sterren die het ‘sterrenbeeld’ Stier stond hadden ze een goeie oogst. 

Op deze manier hielden ze alles bij en lange tijd leek dit ook prima te werken, tot er zich een probleem begon voor te doen. Als wij naar de hemel kijken dan lijkt het alsof de sterren altijd stil blijven staan, maar in werkelijkheid is dit niet zo. De sterrenhemel verschuift namelijk heel langzaam.  

Dit is uit te leggen aan de hand van het volgende voorbeeld. Zie je namelijk bepaalde sterren aan de hemel staan en je wacht exact tot je dezelfde sterren weer aan de hemel ziet staan, dan heb je precies een ronde om de zon gemaakt en is er een jaar voorbij. Om precies te zijn duurt dat dan 365 dagen, 6 uur, 9 minuten en 10 seconden. 

Dit is alleen niet het jaar wat wij nu aanhouden. Om een jaar te bepalen kijken wij tegenwoordig naar de seizoenen. Onze hele maatschappij is ingericht op de seizoenen. Zou je dit jaar willen meten, dan kan je je bijvoorbeeld kijken naar het zomerpunt. 

Dit is de langste dag van het jaar. We hebben dan de langste tijd tussen zonsopkomst en zonsondergang. Op het Noordelijke halfrond van de aarde valt deze dag elk jaar rond 21 juni. 

Als je kijkt hoe lang de Aarde erover doet om weer exact op dit zomerpunt te komen, dan is dit 365 dagen, 5 uur, 48 minuten en 45 seconden. Dat is 20 minuten en 25 seconden korter dan het jaar als we naar de sterren kijken.

Oorzaak hiervan is dat de Aarde geen perfecte cirkel is, maar een klein beetje ovaal. En dat de Aarde ovaal is in combinatie met dat hij schuin staat (23,5 graden) dat is belangrijk. De Zon trekt namelijk voortdurend aan de Aarde en daarom draaien wij ook in een cirkel om de Zon heen. Maar omdat de Aarde dus een beetje ovaal is, kan de Zon net iets harder aan ene kant trekken en wil hij als het ware de Aardas rechtzetten. 

Hierdoor staat de Aardas niet helemaal stil. De Aardas draait een heel erg traag rondje (hij maakt een tolbeweging) en hoewel dat rondje heel traag is, merken we ieder jaar het effect hiervan. De tolbeweging van de Aardas zorgt ervoor dat de hemel vanaf de Aarde gezien ongeveer elke 72 jaar één graad opschuift. Dit noemen we de precessie van de equinox.

Het verschijnsel van de precessie van de equinoxen is bekend sinds de tweede eeuw voor Christus, toen de Griekse astronoom Hipparchus ontdekte dat de as van de aarde van richting veranderd. Het viel hem op dat de posities van de sterren ten opzichte van de lenteequinox waren verschoven sinds vroegere Babylonische metingen. 

Nu denk je misschien dat een verschuiving van één graad per jaar in een mensenleven toch niets uitmaakt. Maar het is 10 graden in 720 jaar en als je duizenden jaren observaties doet, dan levert dat natuurlijk behoorlijk wat verschillen op. Deze manier van meten leverde dus een probleem op en hier moest een oplossing voor gevonden worden. 

De nieuwe manier van meten 

De astronoom en astroloog Claudius Ptolemaeus kwam aan het einde van de eerste eeuw achter de ontdekking van Hipparchus en besloot een nieuwe meetlat aan de hemel te gebruiken. Een meetlat die onafhankelijk was van de precessie en van de ‘sterrenbeelden’, maar die is afgestemd op de seizoenen. 

Om uit te leggen hoe dit precies zit, is het eerst belangrijk dat je snapt hoe de seizoenen ontstaan. 

De seizoenen ontstaan door de kanteling van de aardas en de manier waarop de aarde om de zon draait. De aardas staat schuin, onder een hoek van ongeveer 23,5 graden. Terwijl de aarde in een baan rond de zon draait, zorgt die schuine stand ervoor dat verschillende delen van de aarde gedurende het jaar meer of minder zonlicht ontvangen.

Op de afbeelding hieronder zie je dat wanneer de aarde links van de zon staat de bovenkant van de aarde beter verlicht wordt, dan de onderkant. Het is nu zomer op het Noordelijk halfrond. Wanneer de aarde rechts van de zon staat, dan wordt de onderkant beter verlicht dan de bovenkant. Het is nu zomer op het Zuidelijk halfrond en winter op het Noordelijk halfrond.

Vanaf de aarde zien we ditzelfde effect doordat de baan van de zon in de zomer hoger boven de horizon staat. In de onderstaande afbeelding is dit te zien.

Belangrijke keerpunten als we het hebben over het ontstaan van de seizoenen zijn de Evenaar, de Kreeftskeerkring en de Steenbokskeerkring. Drie denkbeeldige lijnen rond de Aarde. 

Hieronder een opsomming van de seizoenen en de positie van de Zon ten opzichte van de Aarde. 

• Lente: Begint wanneer de zon recht boven de evenaar staat. Dit heet de lente-equinox en de dagen en nachten zijn dan overal op aarde ongeveer even lang.

• Zomer: Begint wanneer de zon loodrecht boven de Kreeftskeerkring staat (op 23,5 graden noorderbreedte). Dit is de langste dag van het jaar op het noordelijk halfrond.

• Herfst: Begint wanneer de zon opnieuw boven de evenaar staat, tijdens de herfst-equinox. Net als in de lente zijn de dagen en nachten ongeveer even lang.

• Winter: Begint wanneer de zon loodrecht boven de Steenbokskeerkring staat (op 23,5 graden zuiderbreedte). Dit is de kortste dag van het jaar op het noordelijk halfrond.

Deze schijnbare beweging van de Zon is goed te zien wanneer je de Aarde voor het gemak even uitklapt. Zie de afbeelding hieronder.

Bij de start van de lente (rond 21 maart) en de herfst (rond 21 september) staat de Zon loodrecht boven de Evenaar en zijn de dagen en nachten overal ter wereld even lang. Als je dus bij de start van de lente je op de Evenaar bevindt zie je de Zon loodrecht boven je staan. Bij de start van de zomer (rond 21 juni) staat de Zon loodrecht boven de Kreeftskeerkring. 

Nederland bevindt zich nog ver boven de Steenbokskeerkring en daarom zien wij de Zon vanuit Nederland nooit loodrecht boven ons staan, maar we zien wel dat de Zon veel hoger staat, dan in de winter zoals je op afbeelding 2 zag. Bij de start van de winter (rond 21 december) staat de Zon loodrecht boven de Steenbokskeerkring en zien wij hem vanuit Nederland ook heel laag. 

De gebogen lijn die je ziet op afbeelding 3 is hoe wij vanaf de Aarde de beweging van de Zon zien. Die beweging is ieder jaar hetzelfde. De schijnbare baan van de Zon om de Aarde noemen we de Ecliptica of de tropische dierenriem. Aangezien deze baan ieder jaar hetzelfde is, werd deze baan hét uitgangspunt voor de nieuwe meetlat.

Er werd besloten dat de dierenriemtekens symbolisch werden. De dierenriem werd niet langer afgestemd op de traditionele sterrenbeelden waarnaar in de naamgeving van de tekens wordt verwezen, maar werd afgestemd op de cyclus van de Zon. 

Net als in de tijd van de Babyloniërs werd de dierenriem nog steeds in 12 delen verdeeld. Een cirkel bestaat uit 360 graden en wanneer je dit deelt door 12 kom je op 30 graden per astrologisch teken uit. De start van de lente, wanneer de Zon loodrecht boven de evenaar stond, stond voor het begin van het teken Ram. Het moment dat de Zon loodrecht boven de Kreeftskeerkring stond, werd het begin van het teken Kreeft en het moment dat de Zon loodrecht boven Steenbokskeerkring stond werd het begin van het teken Steenbok. 

Op onderstaande afbeelding zie je de Aarde en de schijnbare Zonnebaan met de dierenriemtekens. Dit zijn dus niet de fysieke sterrenbeelden, maar deze zijn symbolisch en de start is bij het punt waarop de Zon loodrecht boven de evenaar staat (start van de lente).

Hieronder zie je een voorbeeld van hoe westerse astrologen aan de hand van deze nieuwe meetlat een hemelkaart oftewel een horoscooptekening maken. De nieuwe meetlat wordt gebruikt om de positie van de planeten te bepalen.De Aarde bevindt zich in iedere horoscooptekening in het midden en de tropische dierenriem bevindt zich om ons heen. Vanaf de Aarde trekken we een lijn door het middelpunt van een planeet totdat je in de tropische dierenriem terecht komt. Zo weten we precies op welke graad van een dierenriemteken een bepaalde planeet staat.

Voordelen van de nieuwe meetlat

1. De nieuwe meetlat verschuift niet. Hoe de sterrenhemel ook verandert, deze dierenriem blijft altijd gelijk, omdat hij gebaseerd is op de cyclus van de Zon.
2. Alle astrologische tekens zijn nu van gelijke grootte. De Babyloniërs gebruikten natuurlijk de ware sterrenbeelden als meetlat. Het ene sterrenbeeld was alleen groter, dan de andere waardoor de meetlat lastig te hanteren was.

Conclusie

Astrologen weten al sinds de ontdekking van de Griekse astronoom Hipparchus in de tweede eeuw voor Christus, dat de positie van de sterren ten opzichte van de lenteequinox verschuift en werken daarom al meer dan 2000 jaar niet meer met de ‘sterrenbeelden’ als meetlat. 

De namen van de twaalf tekens van de dierenriem zijn afgeleid van de echte ‘sterrenbeelden’ die daar duizenden jaren geleden stonden, maar de tekens zijn niet de sterrenbeelden zelf. Vandaag de dag gebruiken westerse astrologen een meetlat waarin de echte ‘sterrenbeelden’ geen rol meer spelen. 

Westerse astrologen gebruiken tegenwoordig het lentepunt als vaste meetlat. Dit is het moment waarop de zon elk jaar precies op hetzelfde punt aan de hemel staat: het begin van de lente, ofwel 0 graden Ram. Vanaf dat vaste punt wordt de dierenriem opgedeeld in twaalf gelijke tekens van elk 30 graden. Deze manier van werken heet het tropische dierenriem systeem en het zorgt ervoor dat astrologie altijd verbonden blijft met de seizoenen en de cyclische natuur van het leven – en dus met ons als mens.

De échte sterrenbeelden mogen dan verschoven zijn, de astrologische tekens blijven precies waar ze horen: als symbolische bouwstenen van een eeuwenoud systeem dat nog altijd verrassend raak blijkt.